TÁN SỎI TIẾT NIỆU BẰNG LASER
2021-06-02I. Bệnh sỏi tiết niệu là gì:
Sỏi tiết niệu bao gồm sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang , sỏi niệu đạo.
Sỏi niệu quản, sỏi bàng quang và sỏi niệu đạo thường do sỏi đã hình thành ở trên thận và di chuyển xuống.
Bệnh sỏi tiết niệu là bệnh phổ biến, chiếm gần 70% các bệnh về đường tiết niệu và chiếm hơn 40% bệnh nhân ở khoa ngoại chung ở các bệnh viện, trong đó sỏi niệu quản lại chiếm đến hơn 60% các bệnh lý về sỏi tiết niệu. Bệnh sỏi tiết niệu có xu hướng ngày càng tăng.
II. Các biến chứng của sỏi tiết niệu:
- Cơn đau quặn thận do sỏi.
- Viêm đài bể thận, viêm thận kẽ.
- Ứ nước, ứ mủ thận
- Vô niệu và thiểu niệu
- Suy thạn cấp và nãm
- Nhiễm khuẩn tiết niệu nếu nặng có thể bị nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn.
III. Điều trị sỏi tiết niệu:
3.1. Điều trị nội khoa:
Điều trị nội khoa thường được chỉ định khi sỏi có kích thước nhỏ , thận không bị ứ nước, hoặc ứ nước nhẹ, cơn đau quặn thận đáp ứng với thuốc giảm đau .
3.2. Điều trị bằng thủ thuật:
Tán sỏi ngoài cơ thể, chỉ định cho những sỏi có kích thước nhỏ, chưa có biến chứng, độ cản quang yếu và đường bài xuất phải thông suốt
3.3. Điều trị ngoại khoa sỏi tiết niệu:
3.3.1. Mổ mở kinh điển: Có thể chỉ định mổ mọi loại sỏi, tuy nhiên có nhiều nguy cơ biến chứng như người bệnh phải chịu đau đớn, nhiễm trùng vết mổ, sẹo gây rối loạn cảm giác và mất thẩm mỹ, ảnh hưởng tâm lý người bệnh, hồi phục sức khỏe chậm..
3.3.2. Mổ nội soi lấy sỏi: Chỉ định cho sỏi 1/3 trên, đi ngả trong phúc mạc hoặc ngoài phúc mạc
3.3.3. Tán sỏi tiết niệu nội soi bằng laser:
Tác động bằng cơ chế nhiệt quang khi sử dụng nước rửa là huyết thanh mặn đẳng trương. Holmium Laser gần đây đã được coi là phương pháp tán sỏi nội soi hàng đầu. Với dây dẫn nhỏ, năng lượng giải phóng đủ để làm vỡ sỏi thành những mảnh nhỏ bất chấp về thành phần hóa học. Các mảnh sỏi này có thể đào thải dễ dàng qua đường tiết niệu.
3.3.3.1. Sỏi thận: Có 2 phương pháp
Tán sỏi qua da qua đường hầm nhỏ nội soi bằng laser ( mini laparoscopy): Đây là phương pháp mới hiện đại , Lấy sỏi thận qua da (PCNL). Hiện nay (PCNL) đã thay thế phần lớn phẫu thuật mở lấy sỏi thận.
Chỉ định tán sỏi thận qua da: Sỏi thận có mọi kích thước trên , sỏi san hô, sỏi cực dưới thận kích thước lớn hơn 01 cm, sỏi cứng (calcium oxalate monohydrat), sỏi kèm tắc nghẽn hẹp cổ đài, sỏi bám dị vật.
Chống chỉ định : bệnh nhân có bệnh rối loạn đông máu chưa điều chỉnh được, có thai, có nhiều yếu tố nguy cơ khi gây mê, tê, BN đang bị nhiễm khuẩn tiết niệu
- Năng lượng laser có thể phá vỡ mọi loại sỏi, những mảnh sỏi vỡ được lấy hết ra ngoài ngay lúc tán dưới áp lực bơm nước
- Biến chứng phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm của phẫu thuật viên và mức độ phức tạp của sỏi, bao gồm: chảy máu chiếm tỷ lệ 5%, tổn thương các tạng lân cận do chọc kim (thủng bể thận, thủng đại tràng, tổn thương màng phổi), nhiễm khuẩn, hẹp cổ đài sau lấy sỏi thận qua da …
Tán sỏi thận nội soi laser bằng ống soi mềm đi theo đường tự nhiên (hay tán sỏi nội soi bằng ống mềm qua đường niệu đạo). Chỉ định cho những bệnh nhân có sỏi nhỏ < 2 cm, sỏi phễu bể thận, sỏi đài thận, ưu điểm của phương pháp này là không có vết mổ, không tổn thương nhu mô thận và rất hiếm có tai biến, biến chứng. Hạn chế của phương pháp này là chỉ tán được sỏi < 2cm, và niệu quản phải đủ rộng.
3.3.3.2. Sỏi niệu quản:
- Sỏi niệu quản đoạn sát bể thận: Tán sỏi nội soi bằng laser ống mềm đây là phương pháp mới hiện đại ít xâm lấn chỉ định cho sỏi <2cm. Phương pháp này đòi hỏi trang thiết bị hiện đại như ống mềm nội soi tiết niệu, máy phát tia laser, stheet..
- Sỏi niệu quản đoạn 1/3 trên trở xuống và sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo: chỉ định tán sỏi nội soi bằng laser ống bán cứng ngược dòng. Phương pháp này ưu việt, với tỷ lệ thành công cao đến trên 95%, ít tai biến, biến chứng, có thể tán được mọi loại cấu trúc sỏi với kích thước >2cm, sau tán người bệnh không đau ít hoặc không đau, hồi phục sức khỏe nhanh, ra viện sớm và chi phí thấp.
Phương pháp tán sỏi nội soi bằng laser nội soi ngược dòng còn điều trị được một số bệnh kèm theo khi thực hiện kỹ thuật như polyp niệu quản, xơ hẹp niệu quản..
Hiện nay Bệnh viện đa khoa tỉnh Hưng Yên đã được trang bị nhiều máy hiện đại thế hệ mới, nhiều Bác Sỹ đi học và đã thực hiện được tương đối thành thạo các kỹ thuật tán sỏi nội soi bằng laser.
Người bệnh sau tán sỏi chỉ phải nằm viện 2-3 ngày nếu diễn biến bình thường.
Máy tán sỏi laser Karl Storz
Bệnh viện đa khoa tỉnh hưng yên đã được trang bị tương đối đầy đủ các máy và dụng cụ để có thể triển khai các kỹ thuật cao như tán sỏi thận qua da qua đường hầm nhỏ, tán sỏi niệu quản bằng laser tán sỏi thận, sỏi niệu quản bằng ống soi mềm, các kỹ thuật này đã trở thành thường quy, hiện nay có nhiều Bác Sỹ có thể thực hiện được các kỹ thuật trên.
Sỏi niệu quản chưa tán Polyp niệu quản
